Việc kiểm tra chất lượng mối hàn có vai trò rất quan trọng trong quá trình sản xuất cơ khí. Góp phần nâng cao chất lượng mối hàn cũng như tăng thêm độ tin cậy cho sản phẩm. Để biết được cách kiểm tra chất lượng mối hàn một cách chuẩn nhất, mời bạn đi sâu tìm hiểu.

Kiểm tra chất lượng mối hàn có tác dụng gì? 

- Đây bước quan trọng để đánh giá và nghiệm thu các sản phẩm hàn. 

- Cần kiểm tra và so sánh để đánh giá mối hàn đó có đảm bảo chất lượng theo đúng tiêu chuẩn, kỹ thuật hay đáp ứng được yêu cầu của bản vẽ thiết kế hay không. 

- Đặc biệt, kiểm tra chất lượng mối hàn cũng cho biết quy trình hàn, vật liệu hàn, tay nghề của thợ hàn cũng như yếu tố tác động bên ngoài khác,…

Cách kiểm tra chất lượng mối hàn phổ biến

Thông thường để kiểm tra chất lượng mối hàn, ta có 02 phương pháp cơ bản sau: 

1. Kiểm tra chất lượng mối hàn bằng phương pháp không phá hủy 

- Cách kiểm tra: Sử dụng các tác động như kéo, uốn, va đập để xác định đặc tính cơ học của liên kết hàn, từ đó so sánh cơ tính cơ bản của kim loại. Tuy nhiên, cách kiểm tra này sẽ làm phá hủy vật liệu hàn.

- Việc kiểm tra này sẽ giúp so sánh được cơ tính của liên kết hàn với cơ tính của kim loại . Qua đó đánh giá trình độ của người thợ hàn chính xác và hiệu quả hơn.

- Căn cứ vào yêu cầu kỹ thuật, quy trình hàn được áp dụng mà ta có thể dùng các phương pháp kiểm tra khác nhau như:

+ Kiểm tra thử kéo

+ Kiểm tra thử uốn

+ Kiểm tra độ dai va đập

Để kiểm tra, các mẫu được cắt ra từ phần kim loại đắp của liên kết hàn và được gia công cơ khí theo kích thước và hình dạng theo các tiêu chuẩn.

Kiểm tra cấu trúc liên kết hàn

- Kiểm tra thô

Tiến hành trực tiếp với mẫu thử kim loại hoặc các mặt gãy của chúng. Các mẫu thử được cắt ra từ liên kết hàn, mài và tẩy sạch bằng dung dịch axit nitric 25%. Có thể dùng kính lúp hoặc nhìn bằng mắt thường để phát hiện các khuyết tật của liên kết hàn. Có thể khoan lấy mẫu ngay trên kim loại đắp để kiểm tra. 

- Kiểm tra cấu trúc tế vi

- Kiểm tra dưới loại kính lúp có độ phóng đại lớn (100-500 lần). Nhờ vậy xác định được dễ dàng và chính xác chất lượng kim loại của loại liên kết hàn.

2. Kiểm tra mối hàn bằng phương pháp không phá hủy

Kiểm tra chất lượng mối hàn bằng cách quan sát

Khi quan sát bằng cách quan sát, những người thợ dày dặn kinh nghiệm sẽ phán đoán được chính xác chất lượng mối hàn.

- Kiểm tra bằng mắt thường

Để có thể quan sát bề mặt hàn bằng mắt thường thì cần phải làm sạch bề mặt của mối hàn, loại bỏ các lớp xỉ hàn, sau đó quan sát và xác định khuyết tật xuất hiện trên mối hàn.

- Kiểm tra bằng kính lúp

Với khuyết tật nhỏ trên mối hàn thì rất khó để quan sát bằng mắt thường, vì thế cần dùng kính lúp để phóng đại mối hàn lên nhiều lần, từ đó có thể phát hiện các khuyết tật nhỏ trên mối hàn.

Phương pháp kiểm tra mối hàn bằng sóng siêu âm

Cách hoạt động: sử dụng chùm sóng siêu âm chiếu vào máy hàn thông qua đầu phát để kiểm tra mối hàn. Sóng siêu âm đi qua môi trường đồng nhất, sau đó phản xạ lại.

Phương pháp kiểm tra bằng sóng siêu âm giúp kiểm tra được vết nứt, rỗ khí, kẹt xỉ,...hay các thay đổi nhỏ ở vùng chịu ảnh hưởng nhiệt của mối hàn.

Phương pháp kiểm tra mối hàn bằng dưỡng

Phương pháp này sử dụng các dưỡng (mẫu) đã chế tạo theo tiêu chuẩn và dùng ướm vào mối hàn. Kiểm tra bằng dưỡng chỉ để kiểm tra chiều dài và chiều rộng của mối hàn.

Kiểm tra bằng tia phóng xạ

Phương pháp này giúp bạn phát hiện được tất cả các vết nứt, khuyết tật có trên mối hàn trừ những khuyết tật siêu nhỏ.

Kiểm tra mối hàn bằng phương pháp thẩm thấu

- Sử dụng chất lỏng có thể thẩm thấu vào mối hàn bằng tác động của lực mao dẫn lên các mối hàn có khuyết tật. 

- Sau khi chất lỏng thẩm thấu, nếu thấy có vết màu trắng xuất hiện vết đỏ điều thì mối hàn có các khuyết tật.

Trên đây là các phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn, kiểm tra khuyết tật mối hàn được sử dụng phổ biến.Với các phương pháp hàn này bạn có thể phát hiện các khuyết tật trên mối hàn từ có biện pháp khắc phục phù hợp.